Zinsbouw

"Vijftien jaar had de badkamer met de caravanafmetingen probleemloos dienstgedaan, de sporadisch gekneusde knie niet te na gesproken van wie zich, zijn toilet makend of zich scherend voor het lavabootje, te bruusk omdraaide en aan den lijve moest ervaren hoe gering de speling was gebleven tussen rand en wand."

Hiermee won schrijver Tom Lanoye de Tzum-prijs voor de Mooiste Zin van 2009.

Om te weten hoe je zo'n zin schrijft, kijken we even naar het verkeer. Wie in het verkeer chaos en ongelukken wil vermijden, past de verkeersregels toe. Om te voorkomen dat de woorden in je zinnen botsen, pas je de regels van de grammatica toe. Zinnen met botsende woorden zijn immers onverstaanbaar of veroorzaken misverstanden en conflicten. Zo kan je met de woorden de doden om te tijd twee perfecte zinsdelen met een heel verschillende betekenis maken:

  • de tijd om te doden
  • om de tijd te doden
Met zinnen schrijf je een verhaal of een verslag en voer je een gesprek, maar wat is nu eigenlijk een zin?

"Geen enkele lezer is in staat één lange informatiestroom zonder pauzes te lezen. Daarom delen we 'ons verhaal' op in stukjes. We plaatsen een punt, vraagteken of uitroepingsteken achter zo een stukje. Zo een afgerond stukje noemen we een zin."

Met behulp van deze begintoets kan je nagaan of je een kei bent in het maken van zinnen. Scoor je lager dan verwacht, oefen dan met de interactieve site beterontleden. Zeggen de begrippen "onderwerp" en "bijvoeglijk naamwoord" jou niets en heb jij leren werken met de termen "subject" en "adjectief", bekijk dan grammaticale termen in andere talen !. Je vindt er de Nederlandse, de Latijnse, Franse en Engelse termen. Wil je Tom Lanoye achterna, neem dan ook de theorie door en maak enkele oefeningen, dit kan met de sites die je onder theorie en oefeningen vindt.

Veel voorkomende fouten in de zinsbouw worden weergegeven onder trefwoorden.

     top    

Theorie en oefeningen

Wat er mis is met volgende zinnen, lees je op de website van abc van de Nederlandsee taal onder het trefwoord woordvolgorde.

1. Morgen hoop ik weer te kunnen voetballen.
2. De twee laatste bezoekers mochten niet meer binnenkomen.
3. Ik hoop niet dat je verkouden wordt.



Theorie en oefeningen     top    

Algemeen

Theorie en oefeningen     top    

Samengestelde zinnen: hoofd- en bijzin

Theorie en oefeningen     top    

Signaal-, verbindings- of structuurwoorden

Onderstaande sites leggen uit wat de belangrijkste signaal-, verbindings- of structuurwoorden zijn. De sites verduidelijken ook voor welke verbanden je deze woorden kan gebruiken. Met de oefeningen kan je je kennis toetsen.

Dit wordt verder uitgediept in het thema "Werkstuk".

Theorie en oefeningen     top    

Trefwoorden

Trefwoorden     top    

Actieve zinnen gebruiken

Levendig, actief taalgebruik bevordert de leesbaarheid en het succes van de meeste teksten. Geef bijvoorbeeld voor je sollicitatiebrief! de voorkeur aan actief taalgebruik.

Je schrijft dus wel :
“Ik vind dit interessant, omdat… ”
“Ik werk hier graag.”
“Ik organiseerde… ”
“Dat verwerk ik… “

Je schrijft dus niet :
“Dit wordt door mij als zeer interessant gezien”
“Het werken hier bevalt mij goed”
“Het werd door mij georganiseerd.”
“Dat wordt door mij verwerkt”

Soms kan het gebruiken van de passieve vorm wel nuttig zijn, bijvoorbeeld wanneer je slecht nieuws! moet brengen.

De voorkeur heeft dan :

In de bijlage vindt u een gespecificeerd overzicht van de openstaande bedragen. U hebt 10 dagen de tijd om het verschuldigde bedrag alsnog aan ons over te maken.

Voldoet u hier niet aan, dan wordt het leveringscontract beëindigd. De vordering wordt vervolgens overgedragen aan de gerechtsdeurwaarder. De kosten voor de gerechtelijke procedure worden op u verhaald. Als u weer energie af wilt nemen, moet u zich aanmelden bij een nieuwe energieleverancier. Ook wordt de netbeheerder op de hoogte gebracht van onze stappen.

Minder geschikt is dan :

In de bijlage vindt u een gespecificeerd overzicht van de openstaande bedragen. U hebt 10 dagen de tijd om het verschuldigde bedrag alsnog aan ons over te maken.

Voldoet u hier niet aan, dan beëindigen we het leveringscontract. De vordering dragen we vervolgens over aan de gerechtsdeurwaarder. De kosten voor de gerechtelijke procedure verhalen we op u. Als u weer energie af wilt nemen, moet u zich aanmelden bij een nieuwe energieleverancier. Ook brengen we de netbeheerder op de hoogte van onze stappen.

Wat de kenmerken zijn van actieve en passieve zinnen en hoe je ze kan vormen, lees je op cambiumned!. Je kan er eveneens terecht voor oefeningen!.

Dit wordt verder uitgediept in het thema "Werk".

Trefwoorden     top    

    • Dat: overbodig voegwoord tussen hoofd- en bijzin

    Tussen een hoofd- en bijzin wordt in gesproken taal in België soms dat als extra voegwoord toegevoegd. Dat is geen standaardtaal. In verzorgde spreek- en schrijftaal kunt u het overtollige dat beter weglaten. Weet jij nog hoe dat die man heet?

    Op taaltelefoon! krijg je nog meer voorbeelden.

    Trefwoorden     top    

    En-zinnen vermijden

    Begin je zinnen niet met "en". "En" gebruik je als voegwoord om twee zinnen met elkaar te verbinden. Vermijd dat een lange zin een opeenstapeling is van korte zinnen met telkens het voegwoord "en".

    Voorbeeld:

    Mijn naam is Pauline De Visser en ik woon in Kapellen en ik heb een broer en ik kom met de fiets naar school.
     Mijn naam is Pauline De Visser. Ik woon samen met mijn broer in Kapellen en kom met de fiets naar school.

    Dit wordt verder uitgediept in het thema "Werkstuk".

    Trefwoorden     top    

    Er was eens, het gebruik van er in het Nederlands

    Op taalblad! en info nu! krijg je op een eenvoudige wijze uitgelegd wanneer je er in het Nederlands moet gebruiken.

    Nadien kan je oefeningen! maken.

    Voorbeeld: Ik heb voor elektriciteit gekozen omdat ik dit graag doe. Ik wil me er ook mijn hele leven lang mee bezighouden.

    Dit wordt verder uitgediept in het thema "Werkstuk".

    Trefwoorden     top    

    Ik-zinnen beperken

    Vermijd een opeenstapeling van ik-zinnen.

    Voorbeeld:

    Ik ben 20 jaar. Ik woon bij mijn ouders. Ik heb één zus.
    Ik ben twintig jaar en woon nog steeds, samen met mijn enige zus, bij mijn ouders.

    Dit wordt verder uitgediept in het thema "Werkstuk".

    Trefwoorden     top    

    Korte of lange zinnen?

    Vermijd al te lange zinnen, maar zorg wel voor enige afwisseling tussen je zinnen. Heel veel tips over het maken van goede zinnen met concrete voorbeelden vind je bij de taalwinkel!.

    Dit wordt verder uitgediept in het thema "Werkstuk".

    Trefwoorden     top    

    Woordvolgorde

    Om verstaanbaar te blijven, moet je de woorden in een zin op de juiste plaats zetten.

    Wat er mis is met volgende zinnen, lees je op de website van abc van de Nederlandsee taal onder het trefwoord woordvolgorde.

    1. Morgen hoop ik weer te kunnen voetballen.
    2. De twee laatste bezoekers mochten niet meer binnenkomen.
    3. Ik hoop niet dat je verkouden wordt.

    Meer uitleg en oefeningen, lees je op dutchgrammar en krijg je van nt2taal en Marja Paalman

    Extra oefeningen

    Dit wordt verder uitgediept in het thema "wereldburger".

    Trefwoorden     top